Een sollicitatiegesprek is vaak een spannend moment. Je wilt een goede indruk maken, overtuigen dat jij de juiste persoon bent voor de baan, en tegelijkertijd jezelf blijven. In die spanning ligt een dilemma verscholen waar veel sollicitanten mee worstelen: hoe eerlijk moet je eigenlijk zijn tijdens een sollicitatiegesprek?

De verleiding is groot om jezelf iets beter voor te doen dan je bent – een vaardigheid wat aan te dikken, een mindere ervaring wat te verzachten, of een gat in je cv met een creatief verhaal op te vullen. Toch blijkt keer op keer dat eerlijkheid niet alleen de beste strategie is voor werkgevers, maar ook voor sollicitanten zelf.

De balans tussen jezelf verkopen en jezelf anders voordoen

Solliciteren is in zekere zin een vorm van jezelf “verkopen”. Je wilt immers laten zien wat je in huis hebt. Maar er is een belangrijk verschil tussen jezelf goed presenteren en jezelf anders voordoen dan je bent.

Een sollicitatiegesprek draait niet alleen om wat je kunt, maar ook om wie je bent. Werkgevers zoeken niet de “perfecte” kandidaat op papier, maar iemand die past binnen het team, de bedrijfscultuur en de toekomstplannen van de organisatie. Door eerlijk te zijn over je kwaliteiten, maar ook over je ontwikkelpunten, geef je een realistischer beeld van jezelf en vergroot je de kans op een match.

Wie zich beter voordoet dan hij is, loopt bovendien het risico dat dit later tegen hem werkt. Stel dat je zegt dat je ervaring hebt met bepaalde werkzaamheden, terwijl je dat in werkelijkheid nauwelijks hebt ingezet. Dan kun je na indiensttreding al snel door de mand vallen. Dat is niet alleen ongemakkelijk, maar kan ook je geloofwaardigheid schaden.

Waarom werkgevers eerlijkheid waarderen

Werkgevers prikken vaak sneller door een “gepolijste” sollicitant heen dan je denkt. Ze voeren jaarlijks talloze gesprekken en ontwikkelen een scherp gevoel voor authenticiteit. Kandidaten die open en eerlijk communiceren, komen betrouwbaarder en zelfverzekerder over.

Bovendien biedt eerlijkheid de werkgever de kans om juiste ondersteuning of begeleiding te bieden. Als je aangeeft dat je bijvoorbeeld nog niet veel ervaring hebt met leidinggeven, maar wel gemotiveerd bent om dat te leren, kan dat juist positief werken. Het laat zien dat je zelfinzicht hebt en bereid bent om te groeien.

De kracht van kwetsbaarheid

In onze prestatiemaatschappij lijkt kwetsbaarheid vaak een teken van zwakte, maar in sollicitaties is het juist een teken van kracht. Eerlijk zijn over wat je nog niet kunt of waar je onzeker over bent, getuigt van zelfkennis en authenticiteit.

Een voorbeeld: stel dat je wordt gevraagd naar je grootste uitdaging in je vorige functie. Je kunt ervoor kiezen om iets “veiligs” te zeggen, zoals: “Ik ben soms te perfectionistisch.” Maar je kunt ook eerlijk vertellen dat je het in het begin lastig vond om prioriteiten te stellen, en uitleggen hoe je dat hebt aangepakt en verbeterd. Die tweede optie geeft veel meer inzicht in jouw leervermogen en reflectievermogen, eigenschappen die werkgevers juist erg waarderen.

Eerlijkheid werkt twee kanten op

Een sollicitatiegesprek is geen eenrichtingsverkeer. Jij solliciteert bij een organisatie, maar die organisatie solliciteert in zekere zin ook bij jou. Door eerlijk te zijn, kun je beter inschatten of de functie en het bedrijf echt bij je passen.

Als jij tijdens het gesprek een te rooskleurig beeld schetst van jezelf, is de kans groot dat je in een functie belandt die niet goed aansluit bij je kwaliteiten of waarden. Dat leidt op de lange termijn vaak tot frustratie, verminderde motivatie of zelfs een vroegtijdig vertrek.

Wees dus ook eerlijk in je vragen: informeer naar de werkdruk, de bedrijfscultuur of de doorgroeimogelijkheden. Zo toon je interesse en zorg je dat je zelf een weloverwogen keuze kunt maken.

Eerlijke communicatie als basis voor vertrouwen

Eerlijkheid vormt de basis voor vertrouwen en vertrouwen is de sleutel tot een goede werkrelatie. Wanneer je vanaf het eerste contactmoment eerlijk bent over wie je bent, wat je kunt en wat je zoekt, leg je een fundament waarop een werkgever kan bouwen.

Bovendien geeft eerlijkheid rust. Je hoeft niet continu te onthouden wat je “gezegd” hebt of bang te zijn om ontmaskerd te worden. Je kunt gewoon jezelf zijn en dat straalt door in je houding, je antwoorden en je energie.

Hoe kun je eerlijk blijven zonder jezelf tekort te doen?

Eerlijk zijn betekent niet dat je jezelf moet onderschatten. Het gaat erom dat je op een authentieke manier laat zien wat je in huis hebt. En dat kun je doen met een paar simpele strategieën:

• Benadruk je leervermogen. Als je iets nog niet kunt, vertel dan hoe je van plan bent het te leren.
• Gebruik voorbeelden. Vertel over concrete situaties waarin je een vaardigheid hebt toegepast of juist iets hebt geleerd.
• Wees transparant over je motivatie. Waarom wil je juist deze baan? Echte passie is moeilijk te faken.
• Durf te praten over fouten. Vertel wat je ervan geleerd hebt, dat maakt je menselijk en geloofwaardig.
• Toon zelfreflectie. Werkgevers waarderen kandidaten die zichzelf goed kennen en actief aan hun ontwikkeling werken.

Conclusie: eerlijkheid duurt het langst, zeker bij solliciteren

Eerlijkheid tijdens een sollicitatiegesprek is niet alleen een morele keuze, maar ook een strategische. Het zorgt voor een betere match, een gezonde start en wederzijds vertrouwen. Door jezelf te blijven, geef je zowel jezelf als de werkgever de kans om een mooie samenwerking op te bouwen.

De perfecte kandidaat bestaat niet, maar de echte kandidaat wel! En dat is precies wie werkgevers het liefst aannemen.